Dla wielu firm działających w branży windykacyjnej rok 2022 był rokiem z kilku względów wyjątkowym. Z jednej strony mógł oznaczać duży wzrost obrotów z powodu sytuacji gospodarczej i jej wpływu na firmy oraz konsumentów, z drugiej natomiast być ostatnim, kiedy te przedsiębiorstwa funkcjonowały na dotychczasowych zasadach.

Co wpłynęło w 2022 r. na sytuację firm windykacyjnych?

Na obecną sytuację na rynku ma wpływ kilka czynników. Zdaniem kwalifikowanego doradcy restrukturyzacyjnego Adama Kaczora z Kancelarii Restrukturyzacyjnej K|P|R (który udzielił komentarza w naszym corocznym raporcie „Postępowania upadłościowe i restrukturyzacyjne 2023”) są nimi:

• pandemia - jej konsekwencje odczuwamy do dzisiaj i była pierwszą z kolejnych będących następstwami poprzednich,
• zmiany podatkowe - zwiększyły poziom nierentowności działalności gospodarczych zwłaszcza w sektorze mikro i małych przedsiębiorstw,
• stopy procentowe - ich wzrost wpłynął znacząco na możliwości regulowania swoich należności kredytowych we wszystkich grupach społecznych. Zatrzymały rozwój sektora finansowego i doprowadziły do częściowej niewypłacalności tak przedsiębiorców, jak i osób fizycznych,
• wojna na Ukrainie - spowodowała wiele zmian na różnych płaszczyznach wpływając na ceny produktów i usług,
• wzrost cen energii - jako konsekwencja poprzednich czynników (plus same regulacje) przełożył się na ceny produktów,
• inflacja - jej rekordowy poziom także ma i będzie miał wpływ na niski poziom rentowności prowadzonych działalności oraz niższy poziom życia Polaków.

Wszystkie wymienione wyżej czynniki miały duży wpływ na płynność finansową zarówno osób fizycznych, jak i przedsiębiorstw. Nasz ekspert zauważył, że z tego powodu firmy windykacyjne rejestrowały więcej zleceń zarówno jeśli chodzi o samą windykację, jak i monitoring płatności.

Zwiększanie przychodów przez firmy windykacyjne nie rozpoczęło się jednak w 2022 r. W naszym rankingu największych firm windykacyjnych w Polsce tak pisaliśmy o Kruk SA, czyli czołowym przedstawicielu tej branży w naszym kraju:

Zysk netto spółki w 2021 r. wyniósł 695 milionów złotych, co oznacza, że ubiegły rok był najlepszym pod tym względem w historii całej firmy – wyniósł ośmiokrotnie więcej, niż rok wcześniej.

W sprawozdaniu finansowym za 2021 r. firma wykazała 1,57 miliarda złotych przychodu z tytułu windykacji nabytych wierzytelności.

Większe zainteresowanie usługami firm windykacyjnych nie zawsze oznacza jednak automatyczne zwiększenie przychodu z tytułu egzekucji należności.

Tak na temat sytuacji na rynku w 2022 r. wypowiedział się radca prawny Rafał Ptak z kancelarii Ptak i Wspólnicy:

Warto w tym miejscu dodać, że liczba upadłości konsumenckich w skali kraju była w 2022 r. niższa, niż rok wcześniej. Więcej informacji na ten temat można znaleźć w naszym raporcie „Postępowania upadłościowe i restrukturyzacyjne 2023”.

Więcej restrukturyzacji

Praktycznie wszyscy eksperci, których poprosiliśmy o komentarz do naszego raportu, wspominali o wzroście popularności postępowań restrukturyzacyjnych w 2022 r.

Radca prawny Marcin Staniszewski z kancelarii RPMS Staniszewski & Wspólnicy tak komentuje to zjawisko:

Adam Kaczor dodaje, że wzrost popularności postępowań restrukturyzacyjnych wynika też ze zwiększającej się świadomości na temat tej procedury:

Sytuacja firm windykacyjnych na naszym rynku może ulec sporej zmianie w 2023 r.

Branża windykacyjna w 2023 r.

Czynnikiem, który w 2023 r. może najbardziej zmienić sytuację w tej branży, jest zapowiedź wejścia w życie ustawy o działalności windykacyjnej i zawodzie windykatora.

Projekt ustawy został stworzony przez Ministerstwo Sprawiedliwości i ma za zadanie wypełnić lukę w prawie dotyczącą zakresu wykonywania zawodu windykatora. Jak wskazuje Ministerstwo:

Obecnie działalność windykacyjna nie jest objęta żadną kompleksową regulacją, a w toku „pozaegzekucyjnej” windykacji osoby zobowiązane często pozbawione są możliwości obrony i przeciwdziałania nielegalnej aktywności windykatorów.

Dokonywane w tym zakresie przez różne podmioty, w tym instytucje państwowe oraz organizacje społeczne badania i analizy wskazują na liczne nieprawidłowości, a nawet patologie związane z pozasądowym i „pozaegzekucyjnym” dochodzeniem wierzytelności.

W powszechnym odbiorze społecznym, także wskutek braku odpowiednich regulacji prawnych w omawianym zakresie, windykator jest często mylony z komornikiem sądowym.

Zmianą, którą w największym stopniu dotknie funkcjonujące na naszym rynku firmy windykacyjne, jest planowane wprowadzenie określonej kategorii podmiotów mogących prowadzić działalność windykacyjną. Zgodnie z projektem ustawy będą nimi spółki akcyjne z kapitałem zakładowym wynoszącym co najmniej 5 mln złotych.

Nic więc dziwnego, że przedstawiciele branży windykacyjnej postrzegają proponowane zmiany w prawie jako próbę zmuszenia małych i średnich firm do zakończenia działalności.

Takie odczucia ma między innymi adwokat Tomasz Romanowski – partner w kancelarii partner w RESIST Rezanko Sitek.

Dodajmy, że naczelna Rada Adwokacka zaopiniowała negatywnie projekt ustawy. Nie został on jeszcze przedłożony Radzie Ministrów, choć miało się to stać w ostatnim kwartale 2022 r.