Kto powinien obserwować upadłości i restrukturyzacje firm oraz konsumentów?
Odpowiedź jest prosta: informacje dotyczące upadłości i restrukturyzacji powinni śledzić wszyscy uczestnicy obrotu gospodarczego, którym zależy na unikaniu zatorów płatniczych oraz problemów z odzyskaniem należności od niewypłacalnych kontrahentów.
Niezależnie od skali prowadzonej działalności każdy przedsiębiorca współpracuje zwykle z co najmniej kilkoma różnymi klientami w tym samym czasie. Jeśli któryś z nich wpadnie w finansowe tarapaty i zostanie zmuszony do ogłoszenia upadłości lub poddania się restrukturyzacji, trzeba działać szybko, aby nie stracić szansy na odzyskanie przynajmniej części zaległych płatności.
Ważne terminy
W przypadku, gdy nasz kontrahent zbankrutuje, od dnia publikacji postanowienia sądu o ogłoszeniu upadłości mamy 30 dni na zgłoszenie naszych wierzytelności do wyznaczonego w postępowaniu syndyka.
Na tym nie koniec, bo po sporządzeniu przez syndyka listy wierzytelności może się okazać, że nasza wierzytelność nie została uznana. W takiej sytuacji od dnia opublikowania ogłoszenia o sporządzeniu i przekazaniu sędziemu komisarzowi listy będziemy mieli 14 dni na złożenie sprzeciwu.
Jeżeli nasz klient spróbuje odzyskać płynność finansową korzystając z jednej z dostępnych procedur restrukturyzacyjnych, sprawa nieco się uprości. Spis wierzytelności w postępowaniu restrukturyzacyjnym opracowywany jest przez nadzorcę sądowego lub zarządcę na podstawie ksiąg rachunkowych i innych dokumentów posiadanych przez dłużnika, a nie na podstawie zgłoszeń dokonywanych przez wierzycieli.
Musimy jednak trzymać rękę na pulsie, ponieważ, podobnie jak w postępowaniu upadłościowym, w trakcie sporządzania spisu możliwe jest pominięcie naszej wierzytelności. Jeśli tak się stanie, możemy złożyć sprzeciw w ciągu 14 dni od dnia publikacji obwieszczenia o sporządzeniu listy wierzytelności.
Informacje o opisanych wyżej zdarzeniach publikowane są obecnie w dwóch miejscach: w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, a także w Krajowym Rejestrze Zadłużonych. W dalszej części artykułu omówiliśmy szczegółowo sposób korzystania z obu tych źródeł.
Dodatkowe obowiązki banków
Bieżący monitoring ogłoszeń dotyczących upadłości biznesowych i konsumenckich jest szczególnie istotny z punktu widzenia banków, które prowadzą rachunki należące do niewypłacalnych dłużników.
Po pierwsze, zgodnie z art. 178 ust. 5 prawa upadłościowego, po obwieszczeniu postanowienia o ogłoszeniu upadłości banki, w których upadły podmiot ma rachunki bankowe, sejfy lub skrytki, są zobowiązane zawiadomić o tym fakcie syndyka. Po drugie, w chwili ogłoszenia upadłości dłużnik traci prawo zarządu majątkiem wchodzącym w skład masy upadłościowej. Ponieważ mogą być do niej zaliczone również środki dostępne na posiadanych przez niego rachunkach bankowych, banki narażają się na ryzyko poniesienia odpowiedzialności z tytułu uszczuplenia masy upadłości, jeśli w porę nie zablokują możliwości korzystania z tych rachunków.
Mając na uwadze niejednolite praktyki stosowane w tym zakresie, 3 sierpnia 2021 r. Urząd Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF) wydał rekomendację, zgodnie z którą banki, oddziały instytucji kredytowych, a także spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, powinny na bieżąco śledzić Monitor Sądowy i Gospodarczy oraz Krajowy Rejestr Zadłużonych pod kątem obwieszczeń dotyczących ogłoszenia upadłości posiadaczy rachunków prowadzonych przez te instytucje, a także dokonywać na podstawie takich obwieszczeń niezwłocznych blokad rachunków.
Lista upadłości
Jak sprawdzić upadłość firmy lub osoby fizycznej w Krajowym Rejestrze Zadłużonych?
Krajowy Rejestr Zadłużonych (w skrócie: KRZ) to system teleinformatyczny Ministerstwa Sprawiedliwości, w którym prowadzone są wszystkie sprawy upadłościowe i restrukturyzacyjne rozpoczęte po 1 grudnia 2021 r. Obwieszczenia dotyczące takich postępowań publikowane są tylko w tym rejestrze, co oznacza, że nie znajdziemy ich w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.
Przeglądanie ogłoszeń dotyczących upadłości i restrukturyzacji w Krajowym Rejestrze Zadłużonych możliwe jest na dwa sposoby:
Źródło: krz.ms.gov.pl
W pierwszym przypadku musimy najpierw odnaleźć postępowanie dotyczące interesującego nas podmiotu lub osoby. Możemy to zrobić podając w wyszukiwarkę sygnaturę sprawy, jeśli ją znamy, albo dane identyfikujące niewypłacalnego dłużnika.
Podmiot niebędący osobą fizyczną (np. spółkę z o.o.) można wyszukać na podstawie jego nazwy, numeru NIP lub KRS. Przy wyszukiwaniu osoby fizycznej powinniśmy natomiast wpisać w wyszukiwarce jej imię i nazwisko lub numer PESEL albo też firmę i numer NIP, jeśli poszukujemy osoby prowadzącej działalność gospodarczą. Po odnalezieniu właściwego postępowania możemy przejrzeć wszystkie obwieszczenia opublikowane dotychczas w danej sprawie.
Źródło: krz.ms.gov.pl
Jeżeli zależy nam na wyszukaniu ogłoszeń dotyczących wybranych zdarzeń (np. tylko postanowień o ogłoszeniu upadłości), to warto skorzystać z udostępnianej w KRZ tablicy obwieszczeń. Możemy tutaj użyć tych samych parametrów wyszukiwania co w wyszukiwarce podmiotów, a dodatkowo też ograniczyć wyniki do ogłoszeń opublikowanych we wskazanym przez nas okresie.
Monitoring upadłości i restrukturyzacji w KRZ
Podobnie jak w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, obserwowanie nowych ogłoszeń upadłościowych i restrukturyzacyjnych w Krajowym Rejestrze Zadłużonych wiąże się z ich codziennym przeglądaniem na internetowej stronie rejestru. Chociaż wyszukiwarki działające w ramach KRZ są całkiem wygodne w użyciu, samodzielne wyszukiwanie informacji dla więcej niż kilku monitorowanych podmiotów lub osób wymaga czasu.
Można ten czas zaoszczędzić korzystając z Listy upadłości MGBI. Baza danych Listy zawiera treść wszystkich ogłoszeń upadłościowych i restrukturyzacyjnych opublikowanych zarówno w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, jak i w Krajowym Rejestrze Zadłużonych. Podobnie jak w przypadku ogłoszeń pochodzących z MSiG, ogłoszenia z KRZ również można pobierać z tej bazy w formie plików w formacie Excel, CSV lub XML.
Krajowy Rejestr Zadłużonych - API?
Uruchomienie Krajowego Rejestru Zadłużonych z pewnością usprawni prowadzenie postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych, a także ułatwi wszystkim zainteresowanym dostęp do informacji o ich przebiegu. Powodzenie tego przedsięwzięcia zależy jednak w dużej mierze od tego, kiedy Ministerstwo Sprawiedliwości zdecyduje się udostępnić interfejs programistyczny (API) umożliwiający zintegrowanie z KRZ zewnętrznych systemów i programów wykorzystywanych przez poszczególnych uczestników postępowań.
Obecnie (stan na styczeń 2023 r.) Krajowy Rejestr Zadłużonych nadal nie posiada ogólnodostępnego API, co wymusza na sądach, doradcach restrukturyzacyjnych i wierzycielach konieczność manualnego wykonywania w serwisie internetowym wszystkich operacji związanych z prowadzeniem poszczególnych spraw. Dla podmiotów obsługujących po kilkaset postępowań jednocześnie może to oznaczać konieczność wydelegowania do obsługi tych procesów nawet kilku pracowników.
Na API umożliwiające wprowadzanie dokumentów i innych informacji do rejestru zapewne przyjdzie nam jeszcze trochę poczekać. Jeżeli jednak Krajowy Rejestr Zadłużonych ma nam służyć tylko jako źródło danych o postępowaniach upadłościowych i restrukturyzacyjnych prowadzonych w nowym trybie, to dostęp do ogłoszeń z KRZ przez API można uzyskać korzystając z Listy upadłości MGBI. Interfejs programistyczny tej usługi już teraz zapewnia możliwość wyszukiwania i pobierania treści wszystkich obwieszczeń na bieżąco publikowanych w nowym rejestrze.
Uzyskaj więcej informacji o Liście upadłości
Jak sprawdzić upadłość firmy lub osoby fizycznej w Monitorze Sądowym i Gospodarczym?
Ogłoszenia dotyczące spraw upadłościowych i restrukturyzacyjnych rozpoczętych przed 1 grudnia 2021 r. są i będą w dalszym ciągu publikowane w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (w skrócie: MSiG). Jest to dziennik urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości, w którym ukazują się również m.in. komunikaty spółek prawa handlowego, obwieszczenia wymagane przez kodeks postępowania cywilnego czy wpisy do Krajowego Rejestru Sądowego.
MSiG rozpowszechniany jest codziennie w postaci plików PDF w serwisie internetowym E-MS-Portal (ems.ms.gov.pl). Pliki te mają po kilkaset stron, a więc zwykle do odnalezienia interesującego nas ogłoszenia trzeba użyć wyszukiwarki wbudowanej w programy do odczytywania PDF-ów.
Źródło: Monitor Sądowy i Gospodarczy nr 232/2021 z 1 grudnia 2021 r.
Ogłoszenia dotyczące niewypłacalnych dłużników publikowane są w dwóch rozdziałach MSiG:
- III. Ogłoszenia wymagane przez prawo upadłościowe
- IX. Ogłoszenia wymagane przez prawo restrukturyzacyjne
W nagłówkach ogłoszeń dotyczących podmiotów zarejestrowanych w Krajowym Rejestrze Sądowym publikowany jest ich numer KRS. W przypadku przedsiębiorców zarejestrowanych w CEIDG podawane są tylko ich imiona i nazwiska oraz firmy, pod którymi działają. W treści niektórych ogłoszeń publikowane są dodatkowo numery NIP osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, ale nie jest to regułą. Nieco łatwiej jest z upadłościami konsumenckimi. W tym przypadku interesujące nas obwieszczenia możemy wyszukać w MSiG na podstawie imienia i nazwiska upadłego albo jego numeru PESEL.
Ręczne przeszukiwanie Monitora Sądowego i Gospodarczego nie stanowi kłopotu, jeśli na bieżąco śledzimy przebieg postępowań prowadzonych wobec kilku osób lub podmiotów. Im więcej niewypłacalnych dłużników znajduje się na naszej liście, tym więcej pracy wymaga cały proces, a trzeba pamiętać, że musimy codziennie wykonywać te same czynności po opublikowaniu każdego nowego numeru dziennika.
Monitor Sądowy i Gospodarczy w Excelu i przez API
Wraz ze wzrostem liczby obserwowanych kontrahentów rośnie też potrzeba automatyzacji procesu monitorowania postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych. W bankach, firmach windykacyjnych i dużych przedsiębiorstwach lista aktywnych klientów nierzadko liczy sobie nawet kilkadziesiąt tysięcy pozycji.
Jak śledzić w Monitorze Sądowym i Gospodarczym informacje o upadłościach i restrukturyzacjach przy większej liczbie monitorowanych dłużników? Warto w takim przypadku skorzystać z Listy upadłości MGBI.
Lista zawiera ustrukturyzowaną treść wszystkich ogłoszeń upadłościowych i restrukturyzacyjnych opublikowanych w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (po 1 stycznia 2001 r.) i Krajowym Rejestrze Zadłużonych (po 1 grudnia 2021 r.). Dane odczytane z tekstowej treści ogłoszeń pochodzących obu tych źródeł można pobierać w plikach Excel, CSV lub XML albo ze pośrednictwem interfejsu programistycznego (API), co umożliwia ich łatwy import w posiadanych systemach informatycznych.
Dodatkową funkcją udostępnianą w ramach tej usługi jest możliwość otrzymywania powiadomień e-mailowych o nowych ogłoszeniach dotyczących dłużników z przesłanej listy. Lista może zawierać nawet do 100 tysięcy identyfikatorów takich jak numer NIP, PESEL, REGON, KRS albo sygnatura postępowania.
Źródło: mgbi.pl
