1 grudnia 2021 r. był dniem, w którym doszło do niemałej rewolucji w polskim systemie prawnym.

Po wielu latach zapowiedzi został bowiem uruchomiony Krajowy Rejestr Zadłużonych.

KRZ przejął rolę, którą wcześniej pełnił Monitor Sądowy i Gospodarczy. Stał się publicznie dostępnym źródłem informacji, w którym można znaleźć wszystkie obwieszczenia publikowane w toku postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych.

Rola informacyjna nie jest jednak jedyną, jaką pełni KRZ. Zgodnie z zamiarem ustawodawcy jest systemem, w którym toczą się wspomniane postępowania, a zainteresowane strony mogą zapoznawać się z zamieszczanymi w nim dokumentami.

KRZ jest systemem złożonym, przez co nie zawsze łatwym i intuicyjnym w obsłudze. Poniżej prezentujemy 10 najważniejszych jego funkcji.

Przeglądanie obwieszczeń

Jak już wcześniej wspomnieliśmy, KRZ w momencie uruchomienia w grudniu 2021 r. przejął rolę, którą wcześniej pełnił MSiG. To właśnie w nim publikowane są wszystkie obwieszczenia dotyczące toczących się postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych, a także umorzonych postępowań egzekucyjnych i postępowań w sprawach orzeczenia zakazu prowadzenia działalności gospodarczej.

Obwieszczenia można wyszukiwać, kierując się różnymi kryteriami, w tym między innymi:

• zakresem dat,
• nazwą podmiotu (dotyczy zarówno osób prawnych, jak i fizycznych),
• sygnaturą postępowania.

Wyszukiwarka umożliwia też zawężenie kryteriów do obwieszczeń dotyczących konkretnych aspektów danego postępowania:

Domyślnie obwieszczenia są wyszukiwane według wszystkich kategorii za ostatnie 2 lata.

Wyszukiwanie podmiotów w upadłości/restrukturyzacji

W Krajowym Rejestrze Zadłużonych można też wyszukać informacje o osobach (fizycznych i prawnych) i podmiotach, wobec których są albo były prowadzone postępowania upadłościowe (także wtórne) i restrukturyzacyjne, umorzone postępowania egzekucyjne oraz postępowania w sprawach orzeczenia zakazu prowadzenia działalności gospodarczej.

W zależności od rodzaju podmiotu wyszukiwanie odbywa się poprzez jego nazwę, numer KRS lub NIP, imię i nazwisko, PESEL oraz sygnaturę postępowania.

Krajowy Rejestr Zadłużonych oferuje całkiem spory zestaw informacji na temat dłużników. Dzięki niemu można poznać następujące dane dłużnika:

• imię i nazwisko (w przypadku osoby fizycznej) lub nazwa (w przypadku osoby prawnej, na przykład firmy),
• miejsce zamieszkania lub siedziba,
• numer PESEL lub numer w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS),
• Numer Identyfikacji Podatkowej (NIP),
• nazwa sądu, przed którym toczy się postępowanie dotyczące upadłości lub restrukturyzacji,
• imię i nazwisko sędziego-komisarza i zastępcy sędziego-komisarza,
• dane syndyka.

Wyszukiwanie wspólników spółek osobowych

W KRZ można też odnaleźć wspólników spółek osobowych. Wyszukiwanie dotyczy:

• podmiotów niebędących osobami fizycznymi,
• osób fizycznych.

System wyszukuje podmioty wg danych, które zostały ujawnione w rejestrze w trakcie postępowania.

Wyszukiwanie składników masy upadłości

KRZ jest miejscem, w którym syndycy zamieszczają informacje o składnikach masy upadłości.

Wierzyciele mogą dzięki temu ocenić możliwość odzyskania swoich należności (jeśli dłużnik posiada coś budzącego zainteresowanie na rynku wtórnym, to jest ona większa). Z kolei osoby zainteresowane nabywaniem różnego rodzaju aktywów mogą trafić na okazje zakupowe w relatywnie atrakcyjnych cenach.

Wyszukiwanie składników masy upadłości może się odbyć z użyciem kilku kryteriów.

Można przeglądać ogłoszenia ze względu na:

• ich kategorię (nieruchomości, ruchomości, środki pieniężne, należności etc.),
• wartość,
• parametry podmiotu (osoba fizyczna, prawna),
• osobę syndyka, który wystawia je na sprzedaż,
• parametry sygnatury i numeru.

Na koniec ub.r. w zasobach rejestru można było znaleźć opisy dla 8,2 tys. składników należących do blisko 2,4 tys. niewypłacalnych osób lub podmiotów gospodarczych.

Ich łączna wartość oszacowana przez syndyków wyniosła blisko 438 mln zł.

Wyszukiwanie doradców restrukturyzacyjnych

Kolejną wartą odnotowania funkcją KRZ jest możliwość wyszukiwania doradców restrukturyzacyjnych.

Dzięki informacjom dostępnym w systemie możemy dowiedzieć się, czy dany doradca restrukturyzacyjny jest aktualnie zawieszony, czy posiada tytuł kwalifikowanego doradcy, a także nad iloma (oraz oczywiście jakimi) postępowaniami aktualnie pracuje.

KRZ podaje też numer licencji każdego doradcy oraz jego dane kontaktowe.

Weryfikacja autentyczności dokumentów

Krajowy Rejestr Zadłużonych umożliwia weryfikację pochodzących z niego dokumentów. Aby jej dokonać, należy wprowadzić identyfikator dokumentu – system sprawdzi jego istnienie i umożliwi pobranie jego oryginalnej treści.

Wszystkie wymienione powyżej funkcje KRZ są dostępne dla użytkowników niezalogowanych. Po zalogowaniu do systemu przed użytkownikiem otwierają się nowe możliwości związane z prowadzeniem postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych.

Wyszukiwanie wzorów dokumentów

Po zalogowaniu się do KRZ użytkownik uzyskuje możliwość wyszukiwania wzorów wszystkich niezbędnych dokumentów, które są potrzebne w toku postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych prowadzonych za pomocą systemu.

Można to zrobić, używając Modułu Tożsamość, dzięki czemu uzyskuje się internetowy dostęp do wielu usług publicznych.

Katalog wniosków staje się wówczas dostępny z poziomu strony głównej serwisu. Dokumenty są podzielone na kategorie (Restrukturyzacja, Upadłość przedsiębiorcy, Upadłość firmy itd.), ale możliwe jest również ich ręczne wyszukiwanie.

Możliwość składania wniosków

Po odnalezieniu właściwego dokumentu nie musimy go ściągać na swój komputer, aby następnie go wypełnić i wysłać mailem lub w inny sposób.

Wszystko odbywa się wewnątrz systemu.

Za pośrednictwem KRZ można (a właściwie trzeba, bo nie innej możliwości nie ma) uczestniczyć w postępowaniach upadłościowych i restrukturyzacyjnych. To w tym systemie składa się wszelakie wnioski odpowiadające poszczególnym krokom w tych postępowaniach.

Zgłaszanie wierzytelności

Teoretycznie zgłaszanie wierzytelności jest jedną z czynności, którą obejmuje poprzedni z opisanych punktów, ale jest on na tyle charakterystyczny, że warto go wyszczególnić.

Jeśli naszym dłużnikiem jest firma, która ogłosiła upadłość (co zostało potwierdzone stosownym wpisem w Krajowym Rejestrze Zadłużonych), to jako wierzyciel mamy 30 dni, aby zgłosić wierzytelność do syndyka.

Odbywa się to właśnie za pośrednictwem KRZ.

Aby zgłosić wierzytelność, należy z katalogu wniosków wybrać odpowiedni, a następnie przejść przez cały proces, uzupełniając po drodze niezbędne rubryki.

Tę procedurę opisujemy szczegółowo w artykule o zgłaszaniu wierzytelności przez KRZ.

Udział w postępowaniach

Temat ten został poruszony w poprzednich punktach, ale warto nieco go rozwinąć.

Po wprowadzeniu w życie KRZ-u to do niego w całości przeniosła się obsługa wszystkich postępowań upadłościowych, restrukturyzacyjnych i dotyczących upadłości konsumenckich oraz zakazu prowadzenia działalności gospodarczej.

Oznacza to nie tylko możliwość wysyłania i odbierania pism, ale również wglądu do całości postępowania.

Użytkownik ma dostęp do akt postępowania, w którym bierze udział, może też zobaczyć rejestr masy upadłości, składniki masy układowej i sanacyjnej, a także spisy wierzytelności.

Co istotne – również tu, w KRZ, odbywają się głosowania wierzycieli.

Jakich funkcji brakuje w KRZ?

Krajowy Rejestr Zadłużonych, choć jest narzędziem nieporównywalnie bardziej rozbudowanym od Monitora Sądowego i Gospodarczego, to jednak ma swoje braki i mankamenty.

Brak możliwości monitorowania wielu dłużników jednocześnie

O ile bowiem KRZ sprawdza się w przypadku, gdy ktoś chce być na bieżąco z sytuacją jednego (lub ewentualnie kilku dłużników), o tyle gdy jest ich liczba idzie w dziesiątki lub setki, to korzystanie z niego staje się niezwykle czasochłonne.

Twórcy systemu umożliwiają bowiem tylko pojedyncze wyszukiwanie.

Numery rejestrowe (np. NIP, PESEL) każdego z dłużników trzeba wpisywać osobno. Gdy owych dłużników jest na przykład pięciu, to nie jest to duży problem. Zupełnie inaczej jest w sytuacji, gdy kancelaria prawna reprezentująca kilka firm musi trzymać rękę na pulsie w sprawie kilkudziesięciu lub nawet kilkuset dłużników jednocześnie.

Brak możliwości generowania raportów

Ten problem jest niejako rozwinięciem opisanego w akapicie wyżej.

Skoro KRZ nie posiada funkcji sprawdzania wielu dłużników jednocześnie, to niemożliwe jest generowanie raportów na ich temat. Jeśli ktoś chce zgromadzić w jednym miejscu dane na temat wielu dłużników, to musi to robić ręcznie, wyszukując ich wcześniej pojedynczo.

Brak dostępu do danych przez API

Pomimo zapewnień twórców systemu o planowanym udostępnieniu interfejsu programistycznego (API), do dziś tego nie zrobiono. Pierwotnie zapowiadano wdrożenie tej funkcji do końca 2022 r.

Brak udostępnienia danych przez API jest o tyle problematyczny, że wymusza konieczność manualnego wykonywania w serwisie internetowym wszystkich operacji związanych z prowadzeniem poszczególnych spraw.

Zarówno kancelarie prawne i komornicze, jak i banki oraz inne instytucje obsługujące wielu dłużników jednocześnie nie mogą zintegrować swoich systemów informatycznych z KRZ.

Niewykluczone, że twórcy systemu w przyszłości udostępnią tę wyczekiwaną przez wielu funkcję, ale obecnie najwyraźniej znajduje się ona daleko na liście priorytetów Ministerstwa Sprawiedliwości.

Brak danych sprzed daty uruchomienia usługi

Krajowy Rejestr Zadłużonych wystartował 1 grudnia 2021 r. i znajdują się w nim informacje na temat postępowań upadłościowych, restrukturyzacyjnych i dotyczących upadłości konsumenckich oraz zakazu prowadzenia działalności gospodarczej toczących się od tego właśnie momentu.

Oznacza to, że nie znajdziemy w nim starszych danych, opublikowanych pierwotnie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. I choć może się wydawać, że nie jest to duży problem, to należy mieć na uwadze, że istnieją firmy, które skupują całe pakiety długów. Jeśli te pochodzą sprzed grudnia 2021 r., to nie są w stanie ich zweryfikować korzystając jedynie z KRZ.

Brak weryfikacji błędów

To jedna z największych bolączek KRZ. Zgodnie z naszymi analizami rozbieżności pomiędzy obwieszczeniami a katalogiem KRZ sięgają aż 6%! Może się wydawać, że to stosunkowo niewiele, ale powielanie tych błędów potrafi być kosztowne i trudne do naprawienia. Zdarza się też, że owe błędy są bardzo poważne i dotyczą na przykład:

• osoby wyznaczonej na syndyka,
• terminu na zgłaszanie wierzytelności,
• daty wydania postanowienia o ogłoszeniu upadłości,
• numerów rejestrowych dłużnika (na przykład NIP, PESEL).

Problemy z działaniem

Krajowy Rejestr Zadłużonych na początkowym etapie swojego istnienia sprawiał wiele problemów tym, którzy musieli z niego korzystać podczas swojej codziennej pracy.

Część z nich wprawdzie udało się wyeliminować (zmniejszyła się choćby liczba niezapowiedzianych przerw w działaniu), ale niektóre nadal występują.

Niedawno spytaliśmy kilku ekspertów o to, jak oceniają działanie KRZ-u.

Tak na ten temat wypowiedział się wówczas Adam Kaczor z Kancelarii Restrukturyzacyjnej K|P|R:

Wszystkie powyższe funkcje, których brakuje w KRZ, oferuje Lista upadłości MGBI

Lista upadłości MGBI to narzędzie, które skutecznie wypełnia braki Krajowego Rejestru Zadłużonych i dobrze się z nim uzupełnia.

Jedną z najważniejszych jest monitorowanie sytuacji wielu dłużników jednocześnie. Wystarczy raz podać listę numerów NIP/PESEL/KRS/REGON, aby następnie regularnie otrzymywać na swój adres mailowy powiadomienia o bieżącej sytuacji powiązanych z nimi dłużników.

Funkcjonalności Listy upadłości MGBI nie kończą się na powiadomieniach mailowych. Narzędzie to oferuje także generowanie raportów w kilku formatach plików, zawierających zarówno aktualne, jak i archiwalne informacje na temat dłużników.

Gdy dłużnik złoży wniosek o upadłość lub restrukturyzację, Lista upadłości MGBI daje możliwość monitorowania przebiegu takiego postępowania, aby można było na bieżąco reagować na kolejne decyzje syndyków czy postanowienia sądów.

Co istotne, narzędzie śledzi informacje z dwóch źródeł: Monitora Sądowego i Gospodarczego oraz KRZ.

Warto jeszcze dodać, że Lista upadłości MGBI oferuje możliwość podłączenia przez API.