Bilans otwarć i zamknięć firm w ostatnich latach był z reguły dodatni. Sytuacja diametralnie zmieniła się w pierwszej połowie 2020 roku, a konkretnie w kwietniu, kiedy to gospodarka gwałtownie wyhamowała. Nie zrobiła tego rzecz jasna sama z siebie – powodem był lockdown wprowadzony przez rząd, wymuszony pojawieniem się choroby Covid-19.

Sytuacja powtórzyła się – choć już w mniejszym stopniu – kilka miesięcy później, a konkretnie w grudniu. Powód był identyczny, czyli obostrzenia wprowadzone z powodu rosnącej liczby zakażeń na koronawirusa.

Do znaczącego spadku doszło też w końcówce 2021 roku, ale tym razem powód był inny. Duża część przedsiębiorców zareagowała w ten sposób na obowiązujące od 1 stycznia 2022 roku przepisy, nazwane przez ustawodawcę Polskim Ładem.

Rozpoczynanie działalności

W 2019 roku największy przyrost liczby nowych firm można było zaobserwować w budownictwie, czyli sektorze F Polskiej Klasyfikacji Działalności. I choć dynamika przyrostu była dość zróżnicowana (od 7,8 tysięcy nowych firm w maju do 3,2 tysięcy w grudniu), to rok 2019 był w budownictwie zdecydowanie owocny.

Niemal identycznie było w przypadku usług, a konkretnie tych należących do sekcji K, L, M, i N PKD. Należą do nich między innymi firmy zajmujące się działalnością:

• finansową i ubezpieczeniową (K),
• związana z obsługą rynku nieruchomości (L),
• naukową i techniczną (M),
• związaną z wynajmem i dzierżawą, m.in. samochodów osobowych, furgonetek, maszyn budowlanych (N).

Rok 2020, a konkretnie kwiecień, przyniósł załamanie przyrostu liczby nowych firm w praktycznie wszystkich gałęziach gospodarki. Powód był oczywisty – wprowadzenie przez rząd pierwszego lockdownu z powodu rozprzestrzeniania się wirusa Covid-19. Sytuacja ta powtórzyła się (choć już nie w tak dużym stopniu) w grudniu 2020 roku.

Styczeń 2021 roku przyniósł wzrost liczby firm w praktycznie wszystkich omawianych sekcjach (ze szczególnym wskazaniem na usługi K, L, M i N). W pozostałych miesiącach trend utrzymywał się na podobnym poziomie, a jedynym znaczącym wyjątkiem był grudzień, kiedy to odnotowano mniejszy przyrost w budownictwie.

Biorąc pod uwagę cały okres 2019-2021, najwięcej nowych firm otworzyło się w sektorze usług z sekcji K, L, M i N – było ich łącznie 220,9 tysięcy. Na drugim miejscu najlepiej rozwijających się w tym czasie branż znalazło się budownictwo z wynikiem 215,2 tysięcy nowych firm. Trzecia lokata to z kolei handel i naprawa samochodów – tu na rynku pojawiło się 171,8 tysięcy podmiotów.

Likwidacje firm

W całym omawianym okresie liczba likwidacji firm we wszystkich branżach utrzymywała się na w miarę równym poziomie. Odstępstwa od tego trendu również wyglądały podobnie – w grudniu każdego roku mogliśmy zaobserwować znaczący wzrost tej liczby.

Największy z nich wydarzył się w grudniu 2019 roku i dotyczył przedsiębiorstw z branży handlowej.

Branżą, w której w omawianym okresie doszło do największej liczby likwidacji firm, jest handel. W rekordowym pod tym względem roku 2019 zamknęło się aż 47,6 tysięcy przedsiębiorstw. Łącznie w ciągu trzech lat z handlowej mapy Polski zniknęło aż 115,2 tysięcy firm.

Drugą branżą, która najbardziej ucierpiała były usługi z sekcji K, L, M i N – firm działających w tych podklasach PKD było 82,4 tysiące.

Bilans

W okresie od początku 2019 do końca 2021 roku trzykrotnie mogliśmy zaobserwować ujemny bilans otwarć i likwidacji firm. Odnotowały go wszystkie branże z wyjątkiem sektora informacji i komunikacji (400 firm na plus). Najgorszym momentem dla praktycznie całej gospodarki był grudzień 2019 r., kiedy to najmocniej ucierpiał handel, a także budownictwo.

W grudniu 2020 r. sytuacja wyglądała podobnie. W tym okresie dwa sektory wyszły na plus: informacja i komunikacja (800), usługi (200). Największa różnica na minusie w otwieraniu i zamykaniu działalności gospodarczej ponownie pojawiła się w handlu (bilans -2,7 tys.).

Grudzień 2021 r. wyglądał bliźniaczo do wcześniejszych analogicznych okresów. Tym razem trzy branże były na plusie: informacja i komunikacja (1,1 tys.), pozostałe sekcje P, Q, R i S (500), zakwaterowanie i gastronomia (400). Największa różnica na minusie w otwieraniu i zamykaniu działalności gospodarczej ponownie pojawiła się w handlu (bilans -3,1 tys.).

Branża informacji i komunikacji odnotowała największy wzrost w 2021 r. w porównaniu z rokiem poprzedzającym (wzrost o 49,3%).

Drugie miejsce przypadło dla firm działających w sektorze zakwaterowanie i gastronomia (w 2021 r. wzrost o 36,8% w porównaniu z 2020 r.).

Do największych zmian doszło 2020 r. w handlu (wzrost o 97% w porównaniu z rokiem poprzedzającym). W roku 2020 r. kolejną branżą, gdzie liczba firm się zwiększyła był przemysł. Pozostałe podklasy odnotowały spadek.

Największy przyrost liczby nowych firm w badanym okresie przypada przedsiębiorcom prowadzącym działalność związaną z oprogramowaniem. W 2021 r. przybyło prawie 16 tys. nowych firm.

Na drugim miejscu znalazły się firmy, które wykonują pozostałe roboty budowlano-wykończeniowe. W 2021 r. rozpoczęło działalność ponad 11 tys. takich przedsiębiorstw.

W przypadku pozostałych podklas od 2020 r. odnotowuje się niewielki spadek w przyroście liczby nowych firm.

Największy ubytek wg. podklas w badanym okresie odnotowano w sektorze sprzedaży detalicznej wyrobów tekstylnych, odzieży i obuwia prowadzonej na straganach i targowiskach. W 2021 r. ujemny bilans był na poziomie – 500 firm. Było to drugie miejsce w 2021 r. w zestawieniu podklas o największym ubytku.

W 2021 r. największe zmniejszenie powstawania nowych firm odnotowano w działalności taksówek osobowych. Ubytek wynosił prawie - 700 firm.